Tết Đoan Ngọ là gì?

Tết Đoan Ngọ là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm. Dù không có quy mô lớn như Tết Nguyên Đán, nhưng Tết Đoan Ngọ vẫn giữ vị trí đặc biệt với nhiều giá trị văn hóa, tín ngưỡng và phong tục lâu đời.

Tết Đoan Ngọ là gì?

Tết Đoan Ngọ (端午節) trong tiếng Hán có nghĩa là “Tết bắt đầu giờ Ngọ”. “Đoan” nghĩa là bắt đầu, “Ngọ” là giờ từ 11h đến 13h trưa. Đây là thời điểm dương khí cực thịnh trong năm theo quan niệm âm dương ngũ hành. Ở Việt Nam, ngày này còn được gọi là Tết diệt sâu bọ bởi người xưa tin rằng đây là thời điểm các loại sâu bọ, vi khuẩn phát triển mạnh nhất, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và mùa màng.

Ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch vì vậy được chọn là dịp để thực hiện các nghi lễ nhằm “diệt sâu bọ”, bảo vệ sức khỏe và cầu mong bình an, thịnh vượng cho gia đình và cộng đồng.

Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ có nguồn gốc từ Trung Quốc, gắn liền với truyền thuyết về Khuất Nguyên – một nhà thơ, chính khách nổi tiếng trong lịch sử Trung Hoa. Sau khi ông qua đời, người dân đã thả bánh và rượu xuống sông để tưởng nhớ. Từ đó, ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch trở thành ngày lễ tưởng niệm ông.

Tại Việt Nam, lễ hội này được tiếp nhận và phát triển với nhiều nét riêng biệt, mang dấu ấn nông nghiệp và tín ngưỡng dân gian. Người Việt tổ chức nhiều phong tục như ăn rượu nếp, trái cây, cúng tổ tiên và tắm nước lá thơm.

Ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ trong văn hóa Việt Nam

• Bảo vệ sức khỏe: Ăn các món truyền thống như rượu nếp, trái cây chua vào sáng sớm giúp tiêu diệt sâu bọ, thanh lọc cơ thể.

• Tưởng nhớ tổ tiên: Người dân thực hiện nghi lễ cúng bái, bày tỏ lòng thành kính và mong muốn được tổ tiên phù hộ.

• Cầu mong mùa màng bội thu: Nghi lễ cũng hướng tới việc cầu cho vụ mùa thuận lợi, sâu bệnh bị tiêu diệt.

Phong tục truyền thống trong Tết Đoan Ngọ

• Ăn cơm rượu nếp và trái cây chua: Giúp thanh lọc cơ thể, chống lại các loại vi khuẩn, ký sinh trùng.

• Cúng tổ tiên và các vị thần linh: Thể hiện lòng biết ơn và cầu mong bình an.

• Tắm nước lá thơm: Giúp xua đuổi tà khí, làm sạch cơ thể.

• Các hoạt động lễ hội dân gian: Tùy vùng miền, có thể tổ chức đua thuyền, múa lân, các trò chơi truyền thống.

Kết luận

Tết Đoan Ngọ là một ngày lễ truyền thống với nhiều giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc. Hiểu và thực hiện đúng các phong tục trong ngày này giúp bảo tồn truyền thống, nâng cao sức khỏe và thắt chặt tình cảm gia đình, cộng đồng. Năm nào cũng vậy, Tết Đoan Ngọ luôn là dịp để mọi người cùng nhau hướng về cội nguồn, cầu chúc bình an và may mắn.